NASZ PROGRAM SOCJALIZACJI SZCZENIĄT AUSTRALIJSKICH LABRADOODLE

Czy zdawaliście sobie Państwo sprawę z tego, że tylko 15%-20% zachowań naszych psów ma podłoże genetyczne? Ponad 80% to wpływ socjalizacji – to jest bodźców na jakie zostało nastawione (lub nie nastawione) nasze szczenię w krytycznym okresie rozwoju (tj. do ok 12-16 tygodnia życia).
W okresie od urodzenia, w mózgu szczeniaka odbywa się niesamowity proces – tworzą się połączenia pomiędzy komórkami mózgowymi. Nigdy wcześniej i już nigdy później (po zakończeniu krytycznego okresu rozwoju) połączenia te nie będą tworzyły się w tak zawrotnym tempie.

Zbyt duża ilość bodźców, lub ich brak wpłynie na to jakim dorosłym psem będzie Wasz szczeniak.
Na to czy będzie lękliwy, agresywny a może będzie miał różnego rodzaju fobie, czy będzie zrównoważonym, pewnym siebie psem, mają wpływ wydarzenia jakie odbędą się w krytycznym okresie życia Waszych szczeniąt.

Dlatego też przykładamy główną uwagę do tego co, w jaki sposób robimy ze szczeniakami i w jakim okresie ich życia. W różnych fazach rozwoju szczenięta wrażliwe są na różne bodźce. Kiedy przychodzą na świat funkcjonują u nich zmysły: termiczny, dotyku, węchu. Nie ma więc sensu nastawiać je na bodźce słuchowe czy wzrokowe. Ale już w tym pierwszym okresie możemy pracować nad prawidłowym ich rozwojem.

OKRES PRENATALNY (od poczęcia do narodzin)
W tym okresie szczenięta znajdują się jeszcze w macicy, ale już w 45 dniu życia prenatalnego są wrażliwe na dotyk. Nasz bezpieczny dotyk brzucha suki (pod warunkiem, że działa na nią odprężająco) jest bardzo ważny dla prawidłowego rozwoju szczeniąt w łonie matki. W 3-cim trymestrze ciąży stres odczuwany przez sukę wpływa niekorzystnie na szczenięta w łonie matki. Nigdy nie powinniśmy zabierać suki w miejsca, w których istnieje duże prawdopodobieństwo, że nie będzie się czuła komfortowo. W tym okresie należy jej zapewnić spokój i dużo, dużo endorfin, które wydzielane są pod wpływem doświadczania przyjemnych doznań. Wpływają one bowiem w sposób bezpośredni na rozwijające się płody.

Kiedy nasze suki są w ciąży nie wpro­wa­dzamy żad­nych zmian w oto­cze­niu, wszystko zostaje po sta­remu. Nie robimy eks­cy­tu­ją­cych spę­dów rodzin­nych. Dbamy o spo­kojne śro­do­wi­sko, spa­cery węszące. Nie zabie­ramy suk do zna­jo­mych aby pochwa­lić się rosną­cym brzusz­kiem. Nie robimy też badań USG w celu potwier­dze­nia liczby szcze­niąt (chyba, że ist­nia­łoby jakieś zagro­że­nie ich zdro­wia), tudzież zaspo­ko­je­nia naszej cie­ka­wo­ści. Nawet ten kil­ku­mi­nu­towy stres zwią­zany z gole­niem brzuszka, przy­kła­da­niem gło­wicy, zim­nym żelem może wpły­nąć na roz­wi­ja­jące się płody. Cier­pli­wie czekamy….aż przyj­dzie wła­ściwy czas.

Dlatego też osobiście jestem przeciwnikiem domów zastępczych dla suczek Australijskich Labradoodle. Cel niby szczytny – „chcemy zapewnić suce kochający dom” Tylko pod tym celem kryją się jakże przykre konsekwencje. Sunia zabrana do nowego domu w ostatnim trymestrze ciąży wydziela bardzo duże ilości hormonu stresu – Kortyzolu. Kortyzol bezpośrednio wpływa na płody. Niestety potem odbije się to na zdrowiu psychicznym i fizycznym szczeniąt. Oczywiście hodowca nie musi widzieć rezultatów swojego postępowania od razu. One mogą ujawnić się dopiero po kilku latach adopcji Labradoodla. Ale kto wtedy będzie zdawał sobie sprawę, że winą za to należy obciążyć hodowcę? Tłumaczenia hodowcy, że suczka zna nasz dom są nie na miejscu gdyż mimo wszystko będzie cierpiała stres związany z zabraniem jej z gniazda, w którym czuła się najbezpieczniej. Zainteresowanym radze przeczytać o wpływie kortyzolu na zdrowie naszych psów.

OKRES NEONATALNY (od narodzin do ok 2 tygodnia życia (moment otwarcia oczu))

Szczenię rodzi się z zamkniętymi oczami i uszami. Badania wykazały jednak, że pomimo tak dużej niedojrzałości i związanych z nią ograniczeń szczenięta są niezwykle wrażliwe na bodźce ruchowe termiczne i dotykowe. Dlatego tez w tym okresie życia już można pracować nad wczesną stymulacją neurologiczną. Co to takiego jest ?

Jest to zestaw pięciu ćwiczeń (szczenię głową do góry, szczenię głowa w dół, szczenię na plecach, łaskotanie po opuszkach łap, kładzenie na zimnym ręczniku). Wszystkie ćwiczenia mogą być wykonywane po max 5 sekund każde.
Ponieważ istnieje zbyt duże ryzyko przestymulowania szczenięcia, początkującym hodowcom Australijskich Labradoodle (z resztą jakiejkolwiek rasy) polecam trenowanie na …maskotce. Stymulacja wydaje się łatwa ale z moich obserwacji wynika, że w niedoświadczonych rekach czas poszczególnych ćwiczeń się przeciąga. Zbyt dużo bodźców w tym okresie wpłynie bardzo niekorzystnie na dalszy ich rozwój i spowoduje skrajne rozhamowanie układu nerwowego. Bardzo łatwo jest przekroczyć cienką granicę 5 sekund stąd polecam robienie ćwiczeń każde po 3 sekundy.

Dobrze wykonana Wczesna Stymulacja Neurologiczna niesie za sobą następujące korzyści:
1.Poprawa funkcjonowania naczyń serca
2.Wzmocnienie układu krążenia.
3.Wzmocnienie gruczołów wydzielających adrenalinę.
4.Zwiększona odporność na stres
5.Większa odporność na choroby.

Tak wygląda stymulacja Neurologiczna szczeniąt przeprowadzona w naszej hodowli Australijskich Labradoodle:

Jako zoopsycholog pomagam polskim hodowcom w socjalizacji ich miotów oraz przeprowadzam testy temperamentu szczeniąt. Bazuje nie tylko na wynikach badań i doświadczeń przeprowadzanych przez wyspecjalizowane organizacje ale i moich własnych obserwacjach socjalizowanych miotów w hodowlach polskich. Z moich obserwacji wynika, że dobrze przeprowadzona stymulacja neurologiczna przynosi daleko idące korzyści dla rozwoju układu nerwowego szczeniąt. Szczenięta poddane tejże stymulacji są bardziej aktywne i eksplorujące od tych, które tej stymulacji nie były poddawane. Chęć do eksploracji bezpośrednio wiąże się z tym, ze szczenięta dużo doświadczają. Zdobywanie doświadczeń natomiast buduje obraz ich przyszłego „ja”.

Co jeżeli „nie” wczesna stymulacja neurologiczna? W przypadku niedoświadczonych hodowców polecam branie szczeniąt na ręce, delikatne głaskanie (dobry dotyk) podczas codziennych czynności takich jak np. ważenie. Szczenięta już w tym okresie życia muszą przechodzić stymulację aby mogły się dobrze rozwijać. Szeroko więc zachęcam do stymulacji dotykowej, jednakże trzeba pamiętać, że i z dotykiem również nie wolno przesadzić, gdyż może przynieść to efekt odwrotny do oczekiwanego.
W tym okresie procesy wydalnicze szczeniąt regulowane są głównie przez matkę. Ta wylizuje im brzuchy w celu pobudzenia pracy jelit – w późniejszym okresie pozycja „na plecach” staje się sygnałem największego podporządkowania oraz najsilniejszym sygnałem uspokajającym.

OKRES PRZEJŚCIOWY (od 2 go tygodnia do ok 21 dnia – moment otwarcia uszu)

W tym okresie otwierają się przewody wzrokowe. Możemy więc powoli wprowadzać bodźce wzrokowe.

Do 16 go dnia życia wciąż trwa wczesna stymulacja neurologiczna więc nie wprowadzajmy innych bodźców od razu. Po 16 dniu życia kiedy to stymulacja się zakończyła w naszej hodowli Australijskich Labradoodle wprowadzamy inny rodzaj dotyku – masaż (w szczególności masaż Szantala). Moje doświadczenia wskazują na to, że szczenięta Labradoodle nastawione na taki rodzaj dotyku, w bardziej zrelaksowany sposób podchodzą do sytuacji stresowych. Ciało jest spięte, z powodu napinania mięśni w sytuacjach stresowych. Zrelaksowane mięśnie to zrelaksowane ciało. Jako zoopsycholog w terapiach psów lękliwych, lub z fobiami stosuję, jako terapię pomocniczą właśnie masaż. Po wykonaniu takiego masażu z psami pracuje się łatwiej, gdyż ich mięśnie są zrelaksowane – łatwiej poddają się wtedy treningowi i terapii.
Dlaczego więc nie wykorzystać dobroci jakie daje nam masaż już u tak młodych szczeniąt?

„W świecie zwierząt pierwszą rzeczą, jaka robi suka, kiedy jej młode przychodzi na świat, jest wylizanie go od stóp do głów. Jej język przekazuje mózgowi szczenięcia początkowy obraz jego ja. Dodatkowo jeżeli w miocie urodzi się kilka szczeniąt, które nieustannie ocierają się o siebie, wypróbowując pierwsze kroki, każdy milimetr ich ciała wchłania dalszą wiedzę na temat tego, jakie są i jak funkcjonują. Wzmacnia to tworzenie się ich ogólnego obrazu siebie”
cyt. Ruthy Alon

Oto zdjęcia i wideo przeprowadzanego masażu.

VIDEO:

VIDEO – MASAŻ AUSTRALIJSKIE LABRADOODLE

Podczas jego wykonywania puszczamy płytę CD (szczenięta usłyszą dźwięki dopiero po otwarciu przewodów słuchowych) z odgłosami prenatalnymi (szum wód płodowych i bicie serca) działającymi wyciszająco na szczenięta.

Jak działa masaż?

Uspokaja, relaksuje mięśnie, buduje pozytywną więź pomiędzy właścicielem a jego psem, szczenię rozpoznaje go jako pierwszy bezpieczny dotyk człowieka. Masaż ma również wiele innych właściwości w zależności od tego, która partia ciała jest masowana:

– masaż klatki piersiowej: korzystny wpływ na prace płuc, stymulacja pracy serca, pobudzenie krążenia, odprężenie
– masaż brzucha: aktywizacja pracy przewodu pokarmowego, pobudza trawienie, usprawnia pracę jelita grubego (efekty tego masażu widać….a raczej czuć od razu
–masaż kończyny przedniej: likwidacja napięć mięśniowych, rozluźnienie stawów, pobudzenie krążenia, odprężenie
– masaż kończyny tylnej: likwidacja napięć, rozluźnienie stawów, pobudzenie krążenia, wzmacnia kości,
– masaż grzbietu + ogon: wzmocnienie mięśni grzbietu, niweluje napięcia w okolicy szyi, grzbietu i zadu, odprężenie
– masaż pyska + uszy: uwalnianie napięć, wzmaga się ukrwienie, niweluje ból głowy, działanie kojące, odprężające

W tym okresie wprowadzamy również bodźce węchowe – zapachy zgromadzone w fiolkach. Zapachy zwierząt, natury, przedmiotów, dziwne zapachy.

OKRES SOCALIZACJI (od 3 go tygodnia życia do ok 12 tygodnia) Jest to mój osobisty konik. Uwielbiam ten okres! Tyle się dzieje, tyle zmian zachodzi i tyle można zapisać na pustych kartach szczeniąt.
W tym okresie wszystkie bodźce, na które zostanie nastawione szczenię odbija się na jego późniejszym życiu. Wszystkie bodźce, na które szczenię nie zostanie nastawione (ubogie środowisko) również. Musimy być tego świadomi – wszystko to kim będzie nasz szczeniak zależy głównie od nas – od hodowcy i właściciela.
Według niektórych źródeł okres socjalizacji trwa do 12 go tygodnia życia. Jednakże wieloletnie badania znanych etologów m.in. Raymonda Coppingera potwierdzają, że okres ten może trwać różnie – w zależności od rasy. Rasy takie jak owczarki niemieckie okres socjalizacji maja krótszy niż 12 tygodni, rasy takie jak Labradory dłuższy i może się on rozciągać nawet do 18 tygodnia. No dobrze, to skąd wiemy kiedy ten okres się kończy? Pozornie jest to dużo łatwiejsze niż nam się wydaje.
Każdy pies przechodzi cztery okresy lęku, każdy z nich trwa około 2 tygodnie. Podczas okresu leku nasz pies zaczyna się zachowywać dziwnie. Może bać się rzeczy, których nie bał się nigdy dotychczas, na przykład szurania krzesłem. Jest to normalny etap rozwoju – przechodzi samoistnie, o ile lęk nie zostanie przez właściciela wzmocniony. Okresy lęku pojawiają się: ok 8 tygodnia, ok 12-18 tygodnia, ok 8 miesiąca oraz ok 13 miesiąca. Kiedy pojawia się okres drugiego lęku ok 12-18 miesiąca jest to dla nas znak, że okres socjalizacji właśnie się skończył. Z mojego doświadczenia wynika, że okres socjalizacji Australijskich Labradoodle trwa do około 16 tygodnia życia.

W okresie socjalizacji ważne jest aby pies poznał do jakiego gatunku należy, oraz poznał gatunki z którymi w przyszłości będzie dzielił swoje życie.
Bardzo ważne jest aby szczenię zostało postawione w różnych sytuacjach, z którymi może się zetknąć w przyszłości. Co my robimy w okresie socjalizacji?

1. Szczenięta Labradoodle otwierają uszy i zaczynają reagować podskokiem na różne dźwięki. W tym okresie w naszej hodowli wprowadzamy pierwsze spokojne dźwięki. I tutaj – niespodzianka! Pierwsze dźwięki, które słyszą szczenięta są to odgłosy życia prenatalnego. Szum wód płodowych i bicie serca matki odgrywane na specjalnie do tego przeznaczonych CD. Pierwsze dźwięki, które szczenięta usłyszą u nas to dźwięki im już znajome. Dzięki czemu wprowadzamy je w nasz świat spokojnie – poznają go od bezpiecznej strony.
Następnie wprowadzamy różne inne dźwięki z CD. Są to m. in.: odkurzacz, ciężarówki, helikoptery, strzały, szczekające psy, klaskający ludzie, suszarka, wycie wilków, pociąg, tramwaj, płaczące dzieci, karetka, policja, straż pożarna, pralka, miksery, burza, fajerwerki. I wiele, wiele innych. Różnych odgłosów na wszystkich płytkach włącznie jest ponad 200.
Jest to jedynie początek ponieważ dźwięki z CD nigdy nie zastąpią bodźca prawdziwego obiektu, który oprócz wydawania określonych dźwięków, ma określone rozmiary i porusza się. O to dbamy później a płyty CD są jedynie wstępem do dalszej pracy.
Uwaga: płyty puszczamy najpierw bardzo cicho, stopniowo przygłaśniając inaczej możemy wywołać efekt odwrotny do zamierzonego i w efekcie dorosłe psy będą się bały tych i innych dźwięków.

Dźwięki prenatalne:

Inne odgłosy:

2. Masaż. Delikatny masaż całego ciała kontynuujemy jeszcze z okresu przejściowego przez cały okres socjalizacji, kiedy szczenięta Labradoodle znajdują się u nas. Zdjęcia i wideo powyżej

3. Szczenięta powinny poznać różnych ludzi. Należy pamiętać, że pies nie zalicza wszystkich ludzi do jednego gatunku. Dla niego niemowlak, dziecko, nastolatek, chłopak, dziewczyna, mężczyzna, kobieta, starsza kobieta z laską, mężczyzna w okularach, mężczyzna z brodą, policjant, listonosz, ksiądz – to wszystko przedstawiciele różnych gatunków. Wszystkich tych ludzi powinno szczenię poznać właśnie w tym okresie. Czy już wiecie dlaczego psy szczekają na listonoszy?
W naszej hodowli Australijskich Labradoodle szczenięta nastawiamy na kontakt z różnymi ludźmi – nawet tymi dziwnymi. Dzięki czemu (o ile dalej praktykowane przez właścicieli) dziwni ludzie nie robią na nich wrażenia.
Tutaj również kluczem jest ton głosu. Psy wysoki on głosu rozpoznają jako ekscytujący a ten niski jako agresywny (dlatego też wiele psów boi się męskich głosów, lub czuje przed nimi większy respekt)

4. Inne psy i zwierzęta. Szczenięta powinny być nastawiane na kontakt z innymi psami i szczeniakami. Psy w hodowli nie maja znaczenia, gdyż szczenię traktuje je jako swoje stado. Najważniejszy jest kontakt z innymi psami. Uwaga natomiast – psy te musza być BEZPIECZNE. Hodowca musi odpowiednio asekurować taki kontakt i czytać sygnały, które wysyła dorosły pies i szczeniak. Tylko wtedy szczenię uczy się, że inne psy są bezpieczne. Kontynuowanie takich spotkań przez właściciela jest bardzo ważne. Kontakt musi być bezpieczny i nie wolno go przerywać w momencie kiedy szczenię nie czuje się jeszcze do końca pewnie, gdyż wzmocnimy jego niepewność, co może przyczynić się do strachu przed innymi psami.

5. Różne podłoża. Zgodnie z zasadą złotej dwunastki Margaret Hughes – psy powinny postawić swoje łapy na 12 tu różnych podłożach. My budujemy naszym małym Labradoodlom tzw. ścieżki edukacyjne, które składają się z różnych podłoży i szczenię musi przez nie przejść. Jest ono wzmacniane po drodze nagrodami. Zabieramy szczenięta również w różne miejsca tak aby mogło poznać różne podłoża.

6. Treningi szczeniąt Australijskich Labradoodli rozpoczynamy już w 6 tym tygodniu życia. Siad, leżeć, przybij piątkę. Dlaczego to robimy? Szczenięta już wtedy uczą się zasad szkolenia pozytywnego, uczą się, że fajnie się pracuje z człowiekiem. Kiedy idą na szkolenie już z nowymi właścicielami te zasady znają, dzięki czemu pracuje się z nimi łatwiej i przyjemniej. Są bardziej skoncentrowane na przewodniku. Nasze szczenięta również ćwiczą agility – tor przeszkód. Wszystko robimy w formie zabawy. Należy pamiętać aby taki tor przeszkód robiony był na dokładność a nie na szybkość. Szybkość podnosi adrenalinę, która potrzebuje aż 1 tygodnia aby spaść do akceptowalnego poziomu. Nie zbijając go będziemy mieli hyperaktywnego psa. Więc tutaj tez należy uważać.

Ćwiczenia:

7. Nasze Labradoodle  stawiane są w obecności różnych dziwnych bodźców, z którymi mogą spotkać się w przyszłości. Reklamówki, balony, pudła, słoiki, dzwonki, rowery, kłady, parasole, okulary, maski. Uczą się, że w środowisku w przyszłości może się pojawić coś dziwnego i zaskakującego i nie należy się tego bać.

8. Wzbogacone środowisko – to różne przedmioty które rozkładamy po domu, różne materiały. W tych materiałach ukrywamy smakołyki. Zadanie szczeniąt to węszenie, szukanie i zjadanie. Czemu to służy? Nie tylko poznawaniu nowych przedmiotów ale i wyciszaniu. 10 minut węszenia męczy bardziej psa niż godzinne bieganie, które podnosi poziom adrenaliny

9. Labradoodle uczą się jak rozwiązywać problemy. Wejść do pudła, na pudło, jak zejść z górki, wejść do wody? Dzięki temu będą w przyszłości rozwiązywały problemy, które po drodze mogą się pojawić.

10. Szczenięta powinny poznać różne warunki atmosferyczne, śnieg, deszcz i burzę, powinny wychodzić w nocy

11. W trzecim tygodniu życia przez jeden tydzień, raz dziennie wykonujemy ćwiczenia przepony u szczeniąt. Dzięki nim, szczenięta nie cierpią na chorobę lokomocyjną i bardzo dobrze znoszą jazdę samochodem. Hodowcy, którzy nie wykonują tych ćwiczeń powinni zabierać szczenięta na przejażdżki samochodem.

To wszystko powinien robić hodowca a właściciel powinien dalej kontynuować jego pracę intensywnie nawet do ok 16-18 tygodnia życia (oczywiście nauka trwa przez całe życie).
Ubogie środowisko, w którym przebywają szczenięta u hodowcy (w tzw. hodowlach klatkowych) niekorzystnie wpłynie na zdrowie psychiczne psa. Ale nie tylko. Również niedoświadczeni hodowcy, chcący uchronić swoje szczenięta przez różnego rodzaju hałasami i bodźcami będą nieświadomie działać na ich niekorzyść. Czasami zdarza się również, że za namową lekarza weterynarii właściciele nie wychodzą na dwór ze swoim szczeniakiem do 12 tygodnia życia (ze względu na brak szczepień). Jednakże takie działania odbija się na psychice już dorosłego psa.

Musimy sprawić aby doszło do HABITUACJI czyli przyzwyczajenia do określonego bodźca. Nie chcemy dopuścić do SENSYBILIZACJI – czyli uwrażliwienia na konkretny bodziec.
Aby doszło do przyzwyczajenia do określonego bodźca ważne jest spełnienie kilku warunków:
– bodziec występuje najpierw z małym natężeniu
– szczenię musi mieć możliwość swobodnego odejścia od bodźca
– kontakt z bodźcem musi być powtarzany.

Jeżeli nie zaistnieją te czynniki wtedy dojdzie do SENSYBILIZACJI – czyli uwrażliwienia na bodziec i w przyszłości nasz pies będzie się go bał, co więcej – dojdzie do generalizacji i wszystkie inne podobne bodźce będą wywoływały reakcje lękowe.

Odpowiednia wiedza odnośnie krytycznego okresu rozwoju, wyczucie i zdrowy rozsadek to rzeczy konieczne w socjalizacji szczeniąt. Każde szczenię rodzi się jako czysta, niezapisana karta. Podczas pierwszych tygodni życia następuje intensywny rozwój połączeń pomiędzy komórkami mózgowymi. To czego szczenię doświadczy podczas pierwszych tygodni jego życia WPŁYNIE NA JEGO ZACHOWANIE W PRZYSZŁOŚCI.

Edyta Gajewska
Zoopsycholog, Behawiorysta zwierzęcy

——————————————————————————————————————————–
Włochata Pasja
Hodowla Australijskich Labradoodle w Polsce